Aktif Kömür Nedir? Nasıl Kullanılır?

Aktif kömür tıpta çoğunlukla ilaçlardan kaynaklanan zehirlenmeleri tedavi etmek amacıyla kullanılmaktadır.

Aktif Kömür Nedir?

Aktif kömür tozu ilaç ve toksinleri kendine bağlama özelliğine sahiptir. Vücutta istenmeyen maddelerin atılmasına yardımcı olmaktadır.

Aktive kömür, kömürün kendisinden, odundan veya başka hammaddelerden elde edilmektedir. Yüzey alanının arttırılması için yüksek sıcaklık ve gaz aktivitesinin birleşmesi veya aktive edici ajanlar kullanılmaktadır.

Ne İşe Yarar?

Bireyler genellikle aktif kömürü zehirlenme veya toksik dozlarda madde alımı durumunda tedavi amaçlı kullanmaktadır.

Diğer tedavi yöntemleri ile kombine edildiğinde aktif kömür akut zehirlenme hikayelerinde işe yaramaktadır. Fakat aşağıda belirtilen maddelerin zehirlenmeleri gerçekleştiğinde etkili değildir:

• Siyanid
• Lityum
• Alkol
• Demir

Aktive edilmiş kömür aynı zamanda güçlü asit ve bazlardan oluşan zehirlerin tedavisi için de kullanılır.

Fakat herhangi bir zehirlenme durumunda aktive edilmiş kömür alımı ile tedavinin gerçekleşeceğini düşünmek yanıltıcı olabilmektedir. Bir sağlık personelinin desteği ile aktive edilmiş kömür tedavi amaçlı kullanılmalıdır.

Aktif kömürün kullanıldığı diğer alanlar şu şekilde sıralanabilir:

• Hamilelik sırasında safra akışının olumsuz etkilendiği durumlarda,
• Gaz şikayetlerinde,
• Yüksek kolesterolün düşürülmesi amacıyla,
• Yüksek alkol tüketimini takip eden ertesi günlerde kullanılabilmektedir.

Hamilelik sırasında safra kesesinde görülebilecek sorunların tedavi edilmesi için aktive edilmiş kömür kullanımıyla ilgili yapılan çalışma sayısı azdır. Güvenilirliğini ve etkinliğini kanıtlamak için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.

Gaz ve kolesterol ile ilgili sorunlarda aktif komur kullanımının etkisi tartışmaya açıktır. Çünkü yapılan araştırmalar tutarsız sonuçlar ortaya koymaktadır.

Özellikle gaz tedavisi için kullanılabilmesi adına tablet veya kapsül halinde piyasada bulunmaktadır. Bu formlar zehirlenmenin geçmesi için kullanılmamaktadır.

Besinlerde Doğal Olarak Bulunur mu?

Aktive edilmiş kömür özel üretimlerle elde edilen bir ürün olduğundan besinlerde doğal olarak bulunmaz. Her ne kadar tedavi amaçlı kullanıldığı durumlar olsa da aktif kömür ilaç da değildir.

Aktif Kömür Alımı Riskli midir?

Sağlık personellerinin kontrolünde ve zehirlenmelere karşı kullanıldığında aktif kömür uygulaması güvenilirdir.

Uzun süreli kullanımlar genellikle yan etkilerin görülmesine neden olur. Görülen yan etki çoğunlukla gazdır. Önemli olan şey kullanılan aktif kömür dozu miktarı  konusunda bir doktora danışılmasıdır.

Yan Etkiler.  Ağızdan alımda görülebilecek yan etkiler şu şekildedir:

• Koyu renkli dışkı
• Siyah dil
• İshal veya kusma
• Kabızlık

Daha ciddi vakalarda ise gastrointestina tıkanmalar görülebilmektedir.

Riskler. Kabızlık için kullanılan ilaçlar ile aktive edilmiş kömür kombine bir halde alınmamalıdır. Bu durum elektrolit dengesizliklerine neden olabilmektedir.

Etkileşimler. Aktive edilmiş kömür bazı ilaçların emilimini azaltabilir veya tamamen önleyebilir. Bu yüzden kullandığınız ilaçları bir sağlık personeline belirterek aktif kömür alıp alamayacağınızı sorgulayabilirsiniz.

Bazı besin öğelerinin emilimini de olumsuz etkileyebileceği düşünülmektedir.

Bu gibi takviyelerin kontrolü ABD’de FDA’e aittir. Fakat FDA takviyelere ilaçtan ziyade besin muamelesi yapmaktadır. Bu yüzden üreticiler ürünlerini piyasaya sürmeden önce güvenli veya etkili olduklarına dair bir kanıt sunmak zorunda kalmayabilirler.

Bu sebeple aldığınız tüm takviyelerin doktorunuz ve/veya diyetisyeniniz tarafından bilindiğinden emin olmanız çok önemlidir. Böylece kullandığınız takviyeler doğal bile olsa diğer besinlerle veya ilaçlarla etkileşimleri olup olmadığından emin olabilirsiniz.

Son dönemlerde aktive edilmiş kömür ile cilt bakımı gibi uygulamalar popüler bir hal almıştır.